Presja cenowa i bariery logistyczne: dlaczego ukraińska kukurydza traci pozycję na rynku światowym

Ukraina tradycyjnie znajdowała się w pierwszej trójce światowych liderów pod względem eksportu kukurydzy, ale w roku obrotowym 2024/2025 sytuacja ta zmieniła się na niekorzyść krajowych rolników. Pomimo wysokich zbiorów i chęci rolników do zaopatrywania rynków zagranicznych, ukraińska kukurydza traci na atrakcyjności cenowej w porównaniu do swoich odpowiedników z USA i Brazylii.

Główną przyczyną jest wyższy koszt logistyki. Ograniczony dostęp do portów Morza Czarnego i uzależnienie od transportu kolejowego i drogowego w UE spowodowały wzrost kosztów dostaw ukraińskiej kukurydzy. Prowadzi to do tego, że cena FOB (Free on Board) zboża ukraińskiego staje się wyższa niż u konkurencji. Przykładowo, amerykańska kukurydza na rynku chińskim jest o 10–15 dolarów za tonę tańsza od ukraińskiej, co znacząco wpływa na wybór importerów.

Kolejnym czynnikiem jest agresywna polityka cenowa Brazylii. W roku obrotowym 2023/2024 Brazylia ustanowiła rekord w eksporcie kukurydzy — ponad 56 milionów ton. Nadwyżka podaży i wsparcie rządu dla infrastruktury logistycznej pozwoliły brazylijskim handlowcom sprzedawać zboże po konkurencyjnych cenach. Brazylia w szczególności aktywnie podbija rynki Azji Południowo-Wschodniej, które wcześniej koncentrowały się na Ukrainie.

Jednocześnie amerykańscy rolnicy mają zapewniony stały dostęp do krajowych i zagranicznych szlaków logistycznych, co pozwala im utrzymać niższy ostateczny koszt produkcji. Ponadto Stany Zjednoczone poprzez umowy handlowe obniżają bariery celne na wielu kluczowych rynkach, w tym w Japonii, Korei Południowej i Meksyku.

Ukraińscy eksporterzy starają się utrzymać swoją pozycję dzięki elastyczności dostaw i wysokiej jakości ziarna. Jednak bez systemowych rozwiązań mających na celu usprawnienie logistyki, w tym rozbudowy portów i kolei oraz obniżenia kosztów transportu, konkurowanie na równych warunkach staje się coraz trudniejsze.

W rezultacie, jeśli Ukraina nie przywróci konkurencyjności swojej infrastruktury logistycznej, kraj ten ryzykuje utratą znacznej części tradycyjnych rynków eksportowych. Będzie to miało wpływ nie tylko na zyski rolników, ale i na ogólną równowagę gospodarczą kraju, w którym sektor rolny jest głównym źródłem dochodów z wymiany walut.